Հաշվետվություն՝ տարին երկու անգամ․ ՀԿ֊ները քննադատում են «Կուսակցությունների մասին» նոր օրենքը

«Կուսակցությունների մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը, որը Կառավարության առաջարկով առաջին ընթերցմամբ ընդունվել է ԱԺ֊ի կողմից, խնդրահարույց կարգավորումներ է պարունակում կուսակցությունների ներսում ժողովրդավարական սկզբունքների ապահովման և կուսակցությունների միջև հավասար մրցակցության խթանման տեսանկյունից: Այս մասին հայտարարություն են տարածել 14 հասարակական կազմակերպություններ։

ՀԿ֊ները հանրության և Ազգային ժողովի պատգամավորների ուշադրությունն են հրավիրում «Կուսակցությունների մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի հետևյալ խնդիրներին և դրանցից բխող առաջարկներին.

– Օրենքով պետք է ամրագրվի այն գաղափարախոսությունների արգելքը, որոնք հակասում են ՀՀ Սահմանադրությանը և ժողովրդավարության ոգուն:

– Նախագծի մեջ անհրաժեշտ է վերականգնել գործող օրենքի այն դրույթը, համաձայն որի կուսակցություններին արգելվում է ՀՀ տարածքային ամբողջականության բռնի փոփոխության, զինված կազմավորումների ստեղծման, ազգային, ռասայական, կրոնական ատելության բորբոքման, բռնության և պատերազմի քարոզումը:

– Ընտրություններին կուսակցությունների կողմից թեկնածուների առաջադրումը պետք է կատարվի կուսակցության համագումարում ժողովրդավարական, թափանցիկ և մասնակցային գործընթացի միջոցով: Ընդ որում, կուսակցության յուրաքանչյուր անդամ պետք է հնարավորություն ունենա առաջադրվելու՝ որպես կուսակցության թեկնածու, և հնարավորություն ունենա ծանոթանալու և կարծիք հայտնելու թեկնածուների ներկայացված ցուցակի վերաբերյալ:

– Օրենքը պետք է ամբողջությամբ արգելի կանխիկ նվիրատվությունները, բոլոր նվիրատվությունները պետք է փոխանցվեն միայն այն բանկային հաշվին, որի մասին նախօրոք տեղեկացվել է կուսակցությունների նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնող լիազոր մարմինը:

– Կուսակցությունները պետք է տարին երկու անգամ վերահսկողություն իրականացնող լիազոր մարմնին և հանրությանը ներկայացնեն հաշվետվություններ ստացված նվիրատվությունների վերաբերյալ: Կուսակցության ֆինանսական հաշվետվությունը պետք է պարունակի մանրամասն նկարագրություն կատարված ծախսերի ուղղությունների և նպատակների վերաբերյալ:

– Ներդնել պետական աջակցության տրամադրման նախընտրական համակարգ՝ խթանելու համար կուսակցությունների միջև հավասար մրցավազքը նախընտրական քարոզարշավի փուլից:

– Կուսակցություններին տրամադրվող պետական աջակցությունը պետք է հասանելի լինի որոշակի նախապայմաններին համապատասխանող կուսակցությունների համար, որոնք, մասնավորապես՝ ունեն ժողովրդավարական կառուցվածք, խթանում են կանանց մասնակցությունը կուսակցության գործունեության մեջ, ունեն թեկնածուների առաջադրման թափանցիկ ընթացակարգ:

– Անհրաժեշտ է ապահովել անկախ վերահսկողություն կուսակցությունների գործունեության նկատմամբ՝ համապատասխան պետական մարմնին փոխանցելով արդյունավետ վերահսկողություն իրականացնելու համար անհրաժեշտ գործիքներ ու լիազորություններ:

– Օրենքով պետք է ամրագրել կուսակցության համար կատարված աշխատանքների ու ծառայությունների կամ նվիրատվությունների (in-kind donations) վերաբերյալ կուսակցության կողմից առանձին հաշվետվություն ներկայացնելու պահանջ:

– Օրենքով պետք է սահմանվի կուսակցության կանոնադրությունում կուսակցության գաղափարախոսությունը նշելու վերաբերյալ պահանջ:

– Ընտրությունների համար կուսակցությունների կողմից առաջադրված թեկնածուները պետք է համապատասխանեն օրենքով նախատեսված որոշակի չափանիշների, որոնց կատարմանը պետք է հետևի կուսակցության ներքին վերահսկողություն իրականացնող մարմինը:

– Օրենքով պետք է նախատեսել կուսակցության որոշումների բողոքարկման ներկուսակցական մեխանիզմ, ինչպես նաև պատշաճ կարգավորել կուսակցության անդամների կողմից կուսակցության որոշումների դատական կարգով բողոքարկումը:

– Կուսակցության կառուցվածքային ստորաբաժանումներում ներդնել կանանց և ազգային փոքրամասնությունների ներկայացվածության քվոտաներ:

– Հստակ կարգավորել կուսակցության գործունեության արգելման կամ կասեցման հարցով ՀՀ Սահմանադրական դատարան դիմելու իրավունք ունեցող սուբյեկտների շրջանակը, օրինակ՝ Ազգային ժողովի պատգամավորների 1/3 կամ 3/5 և այլն:

Հայտարարության տակ ստորագրել են․

Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստան

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ

Հայաստանի հելսինկյան կոմիտե իրավապաշտպան ՀԿ

Ժուռնալիստների «Ասպարեզ» ակումբ

Համագործակցություն հանուն ժողովրդավարության կենտրոն

Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցության վերլուծական կենտրոն ՀԿ

Իրազեկ քաղաքացիների միավորում ՀԿ

Տարածքային զարգացման և հետազոտությունների կենտրոն ՀԿ

Ընդդեմ իրավական կամայականության ՀԿ

Հանրային տեղեկատություն և գիտելիքի կարիք ՀԿ

Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն ՀԿ

Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտե

Հանուն հավասար իրավունքների ՀԿ

Խորան Արդ ՀԿ