Հայ լինելը բավարար է վիրավորանքի արժանանալու համար. արձագանքելով Էրդողանին

Արձագանքելով «Մահմեդականների անմեղությունը» ֆիլմի պատճառով  արաբական մի շարք երկրներում ԱՄՆ դիվանագիտական առաքելությունների վրա իրագործված հարձակումների շուրջ ստեղված իրավիճակին՝ Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն անցյալ շաբաթ հայտարարել էր, որ իսլամաֆոբիան պետք է ճանաչվի որպես հանցագործություն մարդկության դեմ: Մարդու իրավունքների պաշտպանության, լրագրության և իրավագիտության ոլորտում գործող մասնագետները, իրենց հերթին, արձագանքել են Էրդողանի հայտարարությանը՝ նշելով, որ ինքը՝ Թուրքիան, հանցագործությունների և ատելության հաղթահարման ուղղությամբ դեռ բավական աշխատանք ունի տանելու:

«Այս առումով Թուրքիան սարսափելի ցուցանիշներ ունի»,- Today’s Zaman պարբերականում գրում է հրապարակախոս Օրհան Քեմալ Չենգիզը:

Նրա խոսքով՝ ատելություն պարունակող հայտարարությունները և այդ հողի վրա իրագործվող հանցագործությունները միանգամայն տարածված են Թուրքիայում և չեն պատժվում:

Թուրքիայում ատելության զոհ են դառնում հիմնականում ազգային փոքրամասնությունները: Հայ կամ քրիստոնյա լինելը բավարար է ազգայնական խմբերի կողմից վիրավորանքի արժանանալու համար, միաժամանակ ատելության թիրախ են դառնում նաև գնչուները: Եվ խնդիրը, ինչպես նշում է պարբերականը, դժբախտաբար նրանում է, որ Թուրքիան ատելության կոչերը  դատապարտող օրենքներ չունի, բացի քրեական օրենսգրքում ամրագրված մեկ հոդվածից:

Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 216 հոդվածը քրեական պատասխանատվություն է նախատեսում «մարդկանց միջև ատելության և թշնամանք հրահրելու համար», սակայն մասնագետներն ընդգծում են, որ սովորաբար հոդվածը չի օգտագործվում դատախազների կողմից ի պաշտպանություն ազգային փոքրամասնությունների: Արդյունքում, ատելության հանցագործությունները որպես սովորական հանցագործություն են դիտարկվում, իսկ ատելության կոչերը պարզապես արհամարհվում են:

Գալաթասարայի համալսարանի հաղորդակցության ֆակուլտետի մասնագետ Յասեմին Ինչեօղլուն նշում է, որ ատելության կոչերի ու հանցագործությունների հետ կապված պատկերը Թուրքիայում բավական մռայլ է:

«Ատելության կոչերը մեր առօրյա կյանքի մի մասն են»,- Today’s Zaman–ի հետ զրույցում ասել է Ինչեօղլուն՝ նշելով, որ թուրքական ԶԼՄ-ներում ատելության կոչերի հիմնական թիրախը քրդերն են, հայերն ու բի/տրանսսեքսուալները:

Շատ կարևոր է ընդգծել այն հանգամանքը, որ թեև ատելության հանցագործությունը կարող է մեկ անհատի դեմ ուղղված լինել, այն հաղորդագրությունը, որն իր մեջ պարունակում է տվյալ գործողությունը, ուղղված է մի ամբողջ խմբի, որի անդամ է այդ անհատը, և հետևաբար այստեղ ոչ միայն անհատն է հանցագործության թիրախ, այլև ողջ խումբը:

«Ատելության հանցագործության համար նախատեսված պատիժը շատ ավելի ծանր պետք է լինի, քան նման դրդապատճառներ չունեցող հանցագործությունների դեպքում, քանի որ այն պետք է ստիպի մարդկանց խուսափել ապագայում նման գործողություն կատարելուց:

Միգուցե և ատելության հանցագործությունների հարցում արևմտյան երկրներն ավելի լավը չեն, քան Թուրքիան: Սակայն արևմուտքում, ոստիկանությունը պետք է հաղորդագրութուն տա այն մասին՝ արդյոք հանցագործությունը կարող է որակվել որպես ատելության հողի վրա կատարված՝ թույլ տալով և քաղաքական գործիչներին և հանրությանը հետևել գործի ընթացքին: Թուրքիայում, սակայն, համապատասխան տվյալներ չեն հավաքում, և ոչ էլ հանրությանն են ներկայացնում»,- ասել է Ատելության հանցագործությունների օրենսդրական պլատֆորմի խոսնակ Լևենտ Շենսեվերը:

Ինչպես նշում է պարբերականը, Էրդողանի նախաձեռնությամբ կառավարությունը սկսել է աշխատել  «հայհոյանք և վիրավորանք պարունակող արտահայտությունների» մասին օրինագծի վրա: էրդողանը հույս է հայտնել, որ «այս հարցում Թուրքիան կկարողանա անգամ օրինակ ծառայել ողջ աշխարհին»: