Վերջին շրջանում զինծառայողների մահվան դեպքերին վերաբերող քրեական գործերում, որպես կանոն, տուժողների հարազատները չեն ճանաչվում տուժողի իրավահաջորդ: Այս մասին տարածած հայտարարության մեջ նշում է Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակը:
Իրավապաշտպան կազմակերպությունը որպես օրինակ նշում է 2011 թվականի հունիսի 30-ին զինված ուժեր զորակոչված և 2012 թվականի հուլիսի 18-ին, ըստ պաշտոնական տեղեկատվության, ստամոքսի քաղցկեղից մահացած ժամկետային զինծառայող Աշոտ Սարդարյանի գործը: Նրա հայրը որդու մահվան փաստի առթիվ հարուցված քրեական գործի մասին որևէ տեղեկություն մինչ օրս չունի, չնայած, որ դեպքից անցել է հինգ ամսից ավելի:
Իրավապաշտպաններն ընդգծում են, որ նա չի ստացել քրեական գործ հարուցելու մասին որոշումը և հարազատներից ոչ մեկը չի ճանաչվել տուժողի իրավահաջորդ:
«2012 թվականի նոյեմբերի 5-ին, ըստ պաշտոնական տեղեկատվության, ինքնասպան եղած Սարգիս Սեյրանյանի հայրը ևս դեռ տուժողի իրավահաջորդ չի ճանաչվել: Եվ, վերստին, զրկված է նախաքննությանը մասնակցություն ունենալու հնարավորությունից:
Ելնելով Եվրոպական դատարանի նախադեպային իրավունքից, մեկնաբանելով պետության կողմից կյանքի իրավունքի պաշտպանության ընթացակարգային պարտավորությունների կատարման հասկացությունը` պետությունը պարտավոր է ապահովել.
– կյանքից զրկման փաստերի հետաքննության դեպքերում կյանքի իրավունքը երաշխավորող ազգային օրենքների բարեխիղճ կատարումը, երբ ընդգրկված են պետական ծառայողներ կամ մարմիններ
– վերահսկողություն մահվան դեպքերում
– զոհի ընտանիքի համար հասանելի հանգամանալից, անաչառ, արդյունավետ հետաքննության իրականացում (…):
Այսինքն, նախաքննության մարմնի կողմից տուժողի իրավահաջորդ չճանաչելը ոչ միայն զրկում է տուժողի ընտանիքին վարույթին մասնակից լինելու իր իրավունքից, արդյունավետ իրավական պաշտպանության իրավունքից, այլև խախտվում է ՀՀ քրեական դատավարական նորմերը:
Սույնով պահանջում ենք ՀՀ զինվորական դատախազությունից անհապաղ միջոցներ ձեռք առնել և զինվորական գործերով ապահովել տուժողի իրավահաջորդի՝ վարույթին մասնակից լինելու իրավունքը Աշոտ Սարդարյանի և նման այլ դեպքերում», – նշում է իրավապաշտպան կազմակերպությունը: