Ալիևների փողերի բրիտանացի լվացողը. կաշառքներ, զենք, պահպանողականություն

Ավելի քան մեկուկես տարի տևած դատական պրոցեսից հետո Լոնդոնի դատարանը BBC-ին թույլատրել է հրապարակել Ադրբեջանից միլիարդավոր դոլարների դուրսբերման գործը կազմակերպած մեծահարուստի անունը՝ իրանական ծագմամբ բրիտանացի գործարար, բարերար Ջավադ Մարանդի։

Մարանդին Ադրբեջանի նախագահի ընտանիքի հետ սերտ կապեր ունեցող բիզնեսմեն է և Մեծ Բրիտանիայի իշխող (պահպանողական) կուսակցության խոշոր նվիրատուն։

BBC-ին պնդում է, որ նա «Ադրբեջանական լվացքատան» առանցքային դերակատարներից մեկն է եղել։

Ջավադ Մարանդի, «բիզնեսմեն», «բարեգործ»

Ալիևներից մինչև ՎԶԵԲ և ՌոսՕբորոնԷքսպորտ

Դեռևս 2017 թվականին հետաքննող լրագրողները (OCCRP) պարզել էին, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի ընտանիքն ու մերձավոր պաշտոնյա-գործարարները 2012-2014 թվականներին Ադրբեջանից շուրջ 3 միլիարդ դոլար են դուրս բերել և օրինականացրել: Գումարները սկզբում փոխանցվել են դանիական Danske բանկի էստոնական մասնաճյուղ, որտեղից էլ հետագայում վերաբաշխվել են Մեծ Բրիտանիայում գրանցված 4 ընկերությունների հաշվեհամարներին:

«Լվացված» միլիարդները օգտագործվել են թանկարժեք ունեցվածք ձեռք բերելու, բրիտանական մասնավոր դպրոցներում վարձավճարներ մուծելու և ամենակարևորը՝ եվրոպացի պաշտոնյաներին ու քաղաքական գործիչներին, լրագրողներին և գործարարներին կաշառելու նպատակով:

Կաշառված պաշտոնյաների թվում է, օրինակ, ԵԽԽՎ իտալացի անդամ, Եվրոպայի ժողովրդական կուսակցության խմբակցության նախկին ղեկավար Լուկա Վոլոնտեն, որի ջանքերով 2013-ին տապալվեց Ադրբեջանում քաղբանտարկյալների առկայության մասին վկայող զեկույցի ընդունումը: Արտահոսած բանկային փաստաթղթերը վկայում են, որ այդ ժամանակահատվածում Վոլոնտեն ադրբեջանական իշխանություններից շուրջ 2 միլիոն եվրո է ստացել։

Ըստ հետաքննող լրագրողների, Ադրբեջանում գործող մասնավոր ընկերությունից շուրջ 400 հազար եվրո էլ ստացել է բուլղարացի տնտեսագետ, Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի (ՎԶԵԲ) խորհրդի անդամ Կալին Միտևը, որի կինը UNESCO-ի գլխավոր քարտուղարն է՝ Իրինա Բոկովան։ Բոկովան 2010-ին այս կառույցի բարձրագույն պարգևը` Մոցարտի շքանշանը, հանձնել էր Ադրբեջանի առաջին տիկին Մեհրիբան Ալիևային:

OCCRP հետաքննության համաձայն, փողերի լվացման այս մեխանիզմին մասնակցել է նաև ռուսական սպառազինության վաճառքով զբաղվող մոնոպոլիստ-ընկերությունը՝ РосОборонЭкспорт-ը:

Danske բանկի գաղտնազերծված փաստաթղթերի համաձայն, РосОборонЭкспорт-ը 2012-ին 29 միլիոն ամերիկյան դոլար է փոխանցել փողերի լվացման այս մեխանիզմում ներգրավված ընկերություններից մեկին: Եվս 1 միլիոն 800 հազար դոլար է փոխանցվել Ադրբեջանի առաջին փոխվարչապետ Յաղուբ Էյուբովի որդուն պատկանող օֆշորային ընկերության հաշվեհամարներին, 

РосОборонЭкспорт-ը ևս մեկ էլ փոխանցում է կատարել Մեհրիբան Ալիևայի հոր` Արիֆ Փաշաևի հետ կապված մի ընկերությանը: Այս բոլոր փոխանցումներն արվել են այն ժամանակահատվածում, երբ Ադրբեջանը շուրջ 4 միլիարդ դոլարի սպառազինություն էր ձեռք բերել նույն РосОборонЭкспорт ընկերություններից:

Ադրբեջանցի օլիգարխը և բրիտանացի բարերարը

Միլիարդավոր դոլարների «տարհաման» գործը, ըստ Բրիտանիայի իրավապահների, կազմակերպել է Ադրբեջանի ամենահարուստ օլիգարխներից մեկը՝ պատգամավոր Ջավանշիր Ֆեյզիևը, որը տպավորիչ ակտիվներ ունի նաև Լոնդոնում։

«Ադրբեջանական լվացքատանը» բրիտանացի գործարար Ջավադ Մարանդիի ներգրավվածությունը բացահայտվել է հենց Ֆեյզիևի գործի քննության ժամանակ։ Անհասկանալի պատճառներով լոնդոնյան դատարանը բավարարել էր նրա անունը չհրապարակելու պահանջը, ավելի քան մեկուկես տարի այս տեղեկությունը գաղտնի է պահվել։

Ջավանշիր Ֆեյզիև, պատգամավոր, օլիգարխ

Մարանդին հիմա էլ պնդում է, որ քրեական գործն անձամբ իրեն չի վերաբերում, ինքը խախտումներ չի արել։

BBC-ն հիշեցնում է՝ հետաքննությունը պարզել է, որ ադրբեջանցի օլիգարխը, որի բրիտանական ունեցվածքի օրինականությունը դեռևս վիճարկվում է լոնդոնյան դատարանում, ֆինանսական բազմամիլիոնանոց գործարքներ է իրականացրել հենց Մարանդիիի հետ։ 

Փողերի լվացման սխեմայում առանցքային նշանակություն են ունեցել Avromed ընկերությունները, որոնցից մեկը 2005-ին գրանցվել է Սեյշելյան կղզիներում։ Այս ընկերության գլխավոր շահառուն հենց Մարանդին է եղել։

55-ամյա գործարարը Մեծ Բրիտանիայի քաղաքացի է՝ «հաջողակ գործարար» և «բարերար»։ Բրիտանիայում նա նորաձևության հայտնի ապրանքանիշեր և բազմաթիվ հյուրանոցներ ունի, բիզնես է անում նաև Ադրբեջանում՝ McDonald’s-ի տասնյակ ռեստորաններ, ծխախոտի գործ։

Ըստ ադրբեջանական Meydan TV-ի` Մարանդին գլխավորել է նաև Ադրբեջանի իշխող ընտանիքին պատկանակող Pasha Construction անշարժ գույքի խոշոր ընկերությունը։ Իրանցի գործարարի կինը՝ Նարմինան, ծագումով Ադրբեջանից է։

Մարանդին Մեծ Բրիտանիայի իշխող Պահպանողական կուսակցության խոշոր նվիրատուներից է․ ըստ պաշտոնական աղբյուրների՝ 2014-ից մինչև 2020 թվականները նա մոտ 1 միլիոն դոլար է նվիրաբերել թորիներին: