Ղարաբաղում բան չի փոխվել․ նախագահին հրաժարական են պարտադրել

Լեռնային Ղարաբաղի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը վաղը հրաժարական է տալու։ Արցախի «Ազգային ժողով կանոնակարգ» օրենքում հունիսին կատարված լրացումների համաձայն՝ նոր նախագահին առաջիկայում ընտրելու է խորհրդարանը։ Թեկնածուների անունները չեն հրապարակվում։

Հրաժարականի իր տեքստում Հարությունյանը տեղեկացրել է՝ պետնախարար Գուրգեն Ներսիսյանն էլ, որը վերջին շրջանում համակարգում էր Ստեփանակերտի հրապարակում հրավիրվող կառավարական հանրահավաքները, ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից։ Նոր պետնախարար է նշանակվել Անվտանգության խորհրդի արդեն նախկին քարտուղար Սամվել Շահրամանյանը, որը Ադրբեջանի հետ մարտին տեղի ուենցած հանդիպումներում գլխավորում էր ղարաբաղյան պատվիրակությունը։ Շահրամանյանին մամուլը կապում է նախկին նախագահ Բակո Սահակյանի հետ։

Ռուբեն Վարդանյանն ու նախկինները

Արդեն մոտ երկու շաբաթ է՝ խոսվում է Հարությունյանի հրաժարականի մասին։ Հարությունյանի վրա ճնշում էր գործադրում նախկին նախագահներ Բակո Սահակյանի, Արկադի Ղուկասյանի և միլիարդատեր Ռուբեն Վարդանյանի կոալիցիան։ Ռուսաստանի քաղաքացիությունից հրաժարվելուց և Արցախ տեղափոխվելուց հետո միլիարդատեր Ռուբեն Վարդանյանը պետնախարար էր նշանակվել հենց Արայիկ Հարությունյանի կողմից, կարճ ժամանակ անց պաշտոնանկ էր արվել (այդ թվում նաև ադրբեջանական կողմի ճնշումների պատճառով) և տեղափոխվել ընդդիմություն։

Չնայած հրաժարականի իր տեքստում Արայիկ Հարությունյանը հավաստիացրել է, որ հոժարակամ է գնացել այս քայլին, քաղաքագետ Տիգրան Գրիգորյանը վստահ է՝ որոշումը կամավոր չէր։

«Վերջին շրջանում Հարությունյանի նկատմամբ բավականին լուրջ ճնշում կար տարբեր կողմերից, և բևեռներից մեկը հասավ, մեծ հաշվով, իր նպատակին։ Այդ բևեռի կարկառուն դեմքերն են Արցախի նախկին նախագահները՝ Բակո Սակահյանը, Արկադի Ղուկասյանը, [նախկին պետնախարար] Ռուբեն Վարդանյանը, որը  այդ բևեռը ստեղծելու գործում լուրջ ներդրում ունի։ Պաշտոնից ազատումից հետո՝ փետրվարին, նա ակտիվ ներքաղաքական գործունեությամբ սկսվեց զբաղվել և կոնսոլիդացրեց այդ բոլոր ուժերին, այսինքն՝ նախկին նախագահներին, նրանց շրջապատում գտնվող ուժայիններին և խորհրդարանի երեք ընդդիմադիր կուսակցություններին։ Հիմա այս խմբի պահանջով, կարելի է ասել, Արայիկ Հարությունյանը գնաց այդ որոշմանը», – «Ազատության» հետ զրույցում նշել է Գրիգորյանը։

Պետնախարար Գուրգեն Ներսիսյանի զուգահեռ պաշտոնանկության մեջ քաղաքագետը ակնարկներ չի փնտրում («Ներսիսյանը առանձին քաղաքական միավոր չէ Արցախում»), առավել կարևոր է համարում նախկին վարչակազմի հետ ուղղակիորեն կապված Սամվել Շահրամանյանի նշանակումը պետնախարարի պաշտոնում․

«Սամվել Շահրամանյանը ևս ինքնուրույն գործիչ չէ, ինքնուրույն միավոր չէ, նա հենց այս շրջանակը ներկայացնող դեմքերից մեկն է։ Բակո Սահակյանի նախագահության տարիներին տարբեր պաշտոններ է զբաղեցրել, մինչև պատերազմը ևս նախարար է եղել, և այս նշանակումը եթե տեղի ունենա, կամ ընտրությունը պետք է Ազգային ժողովը կատարի, եթե նրան ընտրեն նաև նախագահի պաշտոնում, որովհետև կան նաև այդպիսի լուրեր, ապա նշանակում է, որ Արցախում կառավարումը արդեն իսկ իրականացվելու է կոլեգիալ սկզբունքով, այսինքն՝ ստեղծվելու է ինչ-որ մի ոչ ֆորմալ խումբ, կառույց, որը ևս մեծ հաշվով իրականացնելու է բոլոր որոշումների կայացումը»։

Ղարաբաղում արդեն տևական ժամանակ է՝ լարված ներքաղաքական պայքար է ընթանում․ մի կողմից Արայիկ Հարությունյանն էր, մյուս կողմից՝ Վարդանյան-Սահակյան-Ղուկասյանը, երրորդից՝ Սամվել Բաբայանը։ Օգոստոսին իշխանության վրա ճնշումների հանգեցրեցին Ազգային ժողովի նախագահի փոփոխությանը․ Արայիկ Հարությունյանի գլխավորած ուժի ներկայացուցիչը հրաժարական ներկայացրեց, նրան փոխարինեց խորհրդարանական փոքրամասնության՝ «Դաշնակցության» ներկայացուցիչ Դավիթ Իշխանյանը։ Իշխանյանի կարիերային աճը նույնպես կապվում էր նախկին նախագահների ձևավորած բևեռի հետ։

պայքար հայաստանյան աթոռների համար

«Իշխանությունը ընդդիմությանը բերեց իշխանության». խորհրդարանի նախագահի փոփոխությունը այսպես էին մեկնաբանում Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար, ԼՂ ԱԽ նախկին քարտուղար Սամվել Բաբայանի գլխավորած «Միասնական հայրեինք» կուսակցությունում։ «Միասնական հայրենիքը» Ղարաբաղի խորհրդարանի երկրորդ ամենամեծ ուժն է, որն այս քննադատում է նախկին նախագահների ձևավորած բևեռի մերկապարանոց հայրենասիրությունը և Արայիկ Հարությունյանի անգործությունը։

Գրեթե 9 ամիս՝ շրջափակված, երկուսուկես ամիս՝ ամբողջությամբ պաշարված Լեռնային Ղարաբաղում, այժմ իշխանափոխություն է տեղի ունենում։ Արայիկ Հարությունյանը, որը վերջին շրջանում անպտուղ խորհրդակցություններ էր անում Աղդամի ճանապարհի, (ադրբեջանական և ռուսական) ինտեգրացիոն առաջարկների վերաբերյալ դիրքորոշում մշակելու համար, հեռանում է։ Աղդամի ճանապարհը փակ է մնում, Լաչինի ճանապարհը չի էլ բացվելու։ Նախկին նախագահների դաշինքի ներկայացուցիչները հրապարակային հայտարարություններում քննադատում են զիջումները՝ հստակ ծրագիր չառաջարկելով։

Երրորդ ուժը՝ Սամվել Բաբայանի գլխավորած կուսակցությունը, մինչ այդ, առաջարկում է հրաժարվել պատրիոտիկ կենացներից և գնալ Ադրբեջանի հետ ուղիղ, չմիջնորդավորված երկխոսության։ Բաբայանը վստահ է՝ ստեղծված իրավիճակում կետային լուծումներ լինել այլևս չեն կարող։ Փաթեթային լուծման շրջանակներում էլ պետք է որոշում կայացվի՝ Արցախ միաժամանակ բեռներ մտնեն և՛ Լաչինի միջանցքով, և՛ Աղդամով, պետք է անդրադարձ լինի Արցախի հետագա կարգավիճակի հարցին, այնտեղ ապրող հայերի անվտանգության երաշխիքներին։

Բակո Սահակյան-Արկադի Ղուկասյան-Ռուբեն Վարդանյանի դաշինքի գործողությունները Սամվել Բաբայանի աջակիցները ներկայացնում են որպես պայքար ոչ այնքան Արցախում, որքան հենց Հայաստանում իշխանություն ստանալու համար։

«2020թ․ արցախյան համապետական ընտրությունների նախօրեին սկիզբ առած, Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված 44-օրյա ռազմական ագրեսիայի և Արցախի շրջափակման հետևանքով գագաթնակետին հասած փրկիչ-անձնազոհ պայքարը նորանոր դրսևորումներ է ստանում։
Բեմում՝ հանդիսատեսի առջև միասնականություն և համերաշխություն քարոզող, կուլիսների ետևում՝ միմյանց չհանդուրժող և մերժող քաղաքական խմբակները տառապում-տապակվում են, որ մասնակից չեն Արցախի վերջնական հանձնմանը։ <․․․> Նպատակն, ինչ խոսք, արդարացնում է միջոցները, առավել ևս, երբ այդ նպատակը համազգային է՝ անմասն չմնալ թալանի համար մղվող համահայկական Ավարայրներից և Սարդարապատներից», – օրեր առաջ գրել էր «Միասնական հայերնիք» կուսակցությունը՝ ահազանգելով՝ նախագահին հրաժարական են պարտադրում։